Ποιος είναι στ’ αλήθεια ο Τζορτζ Σόρος;

Με προσωπική περιουσία άνω των $25 δισ., είναι ένας από τους 30 πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Κατά τη διάρκεια της ζωής του έχει δωρίσει περίπου $12 δισ. σε φιλανθρωπικές και κοινωνικές δράσεις. Γιατί λοιπόν επικρίνεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη και συνεχίζει να θεωρείται μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες;



Τα ξημερώματα της 12^ης Αυγούστου του 1930 γεννιέται στη Βουδαπέστη ο δεύτερος γιος της Ερζεμπάτ και του Τιβαντάρ Σβαρτς Wikipedia. Το λιποβαρές αγόρι θα πει τις πρώτες του λέξεις στα εσπεράντο Βικιπαίδεια, γλώσσα που μιλούν οι γονείς και ο μεγαλύτερος αδερφός του, Πoλ. Ο πατέρας του μάλιστα, δικηγόρος και συγγραφέας, από το 1922 εκδίδει στα εσπεράντο το λογοτεχνικό περιοδικό Literatura Mondo, ενώ συχνά αρθρογραφεί με το ψευδώνυμο Τεό Μελάς (από την ελληνική λέξη που παραπέμπει στο «μαύρο», όπως και η γερμανική «schwarz»).
 

 

Εβραίος στο θρήσκευμα αν και διόλου φανατικός, ο Τιβαντάρ Σβαρτς πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο στις τάξεις του αυστρο-ουγγρικού στρατού. 

 

Συνελήφθη και πέρασε αρκετά χρόνια σε στρατιωτική φυλακή της Σιβηρίας, από όπου απέδρασε. Περιπλανήθηκε επί μήνες στην Τάιγκα, έως ότου ξέσπασε η Οκτωβριανή επανάσταση. Η εμπειρία του αυτή ήταν καθοριστική και εμφύσησε στους γιους την αποστροφή για κάθε είδους ολοκληρωτισμό και βία, αποστροφή που συνδυάστηκε με το ένστικτο της επιβίωσης όταν ξεκίνησε η άνοδος των Ναζί. 

 

Ο Σβαρτς άλλαξε το επίθετο της οικογένειας σε Σόρος το 1936, θορυβημένος από τις πρώτες αντισημιτικές ενέργειες που εκδηλώθηκαν στη χώρα, αλλά και τις απειλές του Χίτλερ εναντίον όσων μιλούσαν και έγραφαν την εσπεράντο.

To βιβλίο του πατέρα του.

Η διπλή σημασία της λέξης που επέλεξε ο πατέρας του Τζορτζ για επίθετο ήταν –ενδεχομένως ασυνείδητα– καθοριστική για την πορεία του γιου του, καθώς «soros» στα ουγγρικά σημαίνει «διάδοχος», ενώ στα εσπεράντο σημαίνει «αυτός που θα εκτοξευτεί». 

 

Όταν τον Μάρτιο του 1944 η Ουγγαρία αποχώρησε από τις δυνάμεις του Άξονα και οι Ναζί εισέβαλαν στη χώρα, ο Τιβαντάρ εξασφάλισε πλαστές ταυτότητες για την οικογένειά του και εμπιστεύτηκε τους δυο του γιους σε φιλικές χριστιανικές οικογένειες. Ο έφηβος τότε Γκιόργκι βιώνει τις συγκλονιστικές εμπειρίες των διώξεων και της αδιανόητης βίας, οι οποίες περιγράφονται στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που έγραψε ο πατέρας του το 1965 «Μεταμφίεση γύρω από τον θάνατο». Ο Σόρος περιγράφει την εμπειρία εκείνων των ημερών ως «επικίνδυνη και συναρπαστική». Όπως αποκάλυψε“The Speculator: A Trip with George Soros” στο New Republic το 1994, «από πολλές απόψεις ήταν η πιο ευτυχισμένη χρονιά της ζωής μου. Ήταν η εμπειρία που με καθόρισε, ώστε να μη φοβάμαι να ρισκάρω».

Ο ίδιος και οι δικοί του απέφυγαν τη σύλληψη και δεν ακολούθησαν την μοίρα εκατοντάδων χιλιάδων Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Όταν πάντως του ζητήθηκε να εξηγήσει γιατί δεν χρηματοδοτεί εβραϊκές οργανώσεις, ανέσυρε μία ανάμνηση από τις ημέρες εκείνες. «Το Εβραϊκό Συμβούλιο ζήτησε από τα παιδιά να διανέμουν τα έγγραφα των απελάσεων. Ήταν μικρά κομμάτια χαρτιού που τους ζητούσαν να παρουσιαστούν στα γραφεία του συμβουλίου, φέρνοντας μόνο μια κουβέρτα και τρόφιμα για 24 ώρες. Μου δόθηκε μια λίστα με ονόματα, την οποίαν πήγα στον πατέρα μου. 

 

Εκείνος μου είπε να παραδώσω τα χαρτιά, αλλά να τους πω ότι αν παρουσιαστούν, θα απελαθούν. Δεν ξέρω σε ποιο βαθμό γνώριζε ότι επρόκειτο να δηλητηριαστούν με αέρια. Έκανα ό,τι είπε. Υπήρξε ένας άνθρωπος που δεν θα ξεχάσω. Του παρέδωσα το χαρτάκι και του είπα ό,τι είχε πει ο πατέρας μου. Εκείνος απάντησε: “Πες στον πατέρα σου ότι όλη μου τη ζωή ήμουν ένας νομοταγής πολίτης που δεν παραβίασε ποτέ τον νόμο και δεν πρόκειται να τον παραβιάσει ούτε και τώρα”. Αυτό ήταν κάτι που δεν θα ξεχάσω ποτέ».

Η αφετηρία μιας ιλιγγιώδους πορείας

Κάτι που επίσης δεν θα ξεχάσει και εν μέρει ερμηνεύει την αποστροφή του για το εβραϊκό λόμπι, είναι και η επίμονη άρνηση των Εβραίων του Λονδίνου να τον βοηθήσουν όταν έφτασε εκεί το 1948 με ελάχιστα χρήματα στην τσέπη.

O Tζορτζ Σόρος στην Ουγγαρία, 1946. 

 
Ο 18χρονος τότε Τζορτζ, με την παραίνεση του πατέρα του είχε καταφέρει να διαφύγει από την, υπό σοβιετική πλέον κατοχή, Βουδαπέστη ώστε να αναζητήσει την τύχη του στην Αγγλία. Δεν το έβαλε κάτω και αφού έκανε διάφορες δουλειές, κατόρθωσε να συγκεντρώσει τα δίδακτρα για το London School of Economics. Εκεί παρακολούθησε τα μαθήματα Φιλοσοφίας του Καρλ Πόπερ και εντρύφησε στο σύγγραμμά του «Η Aνοιχτή Kοινωνία και οι Eχθροί της«The 100 best nonfiction books: No 35 – The Open Society and Its Enemies by Karl Popper (1945)», theguardian.com», 

στο οποίο θα αναφερθεί δεκάδες φορές στη ζωή του (δεν είναι τυχαίο ότι ονόμασε τα ιδρύματα που ίδρυσε στις χώρες του ανατολικού μπλοκ «Open Society Foundations»). Οι κεντρικές ιδέες του Πόπερ, ότι καμία ιδεολογία δεν κατέχει την απόλυτη αλήθεια και οι κοινωνίες μπορούν να προοδεύσουν μόνο όταν λειτουργούν ελεύθερα και σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, παραμένουν μέχρι σήμερα στον πυρήνα της σκέψης του Σόρος.
Στο Λονδίνο θα μείνει για τέσσερα χρόνια μετά την αποφοίτησή του από το LSE, αλλά δεν κατορθώνει να θεμελιώσει την καριέρα που οραματιζόταν. Όπως αποκαλύπτει στο βιβλίο «Soros on Soros», ήταν μια ιδιαίτερα απογοητευτική περίοδος, καθώς εργάστηκε ως πλασιέ στην Ουαλία, αχθοφόρος στα τρένα και σερβιτόρος για να βγάζει τα προς το ζην.

Παρότι όλο αυτό το διάστημα έστελνε μανιωδώς βιογραφικά σε όλες τις τράπεζες και τις επενδυτικές φίρμες, εισέπραττε τη μία αρνητική απάντηση μετά την άλλη. Ο μόνος που δεν του φέρθηκε ταπεινωτικά στη συνέντευξη ήταν ο Διευθύνων Σύμβουλος της Singer and Friedlander επειδή ήταν και ο ίδιος Ούγγρος. Ο Σόρος θα εργαστεί στη συνεταιριστική τράπεζα για δύο χρόνια, αλλά μετά από παραίνεση του συναδέλφου του Ρόμπερτ Μάγιερ, τον Σεπτέμβριο του 1956 μετακομίζει στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού για να εργαστεί στην οικογενειακή του εταιρεία (F.M. Mayer). Ακολουθούν αρκετές μεταγραφές σε μικρομεσαίες χρηματιστηριακές και επενδυτικές εταιρείες, στις οποίες εξειδικεύεται στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Σταδιακά αρχίζει να αποκομίζει κέρδη από τις επενδυτικές του κινήσεις. Στόχος του ήταν να μείνει στη Wall Street μια πενταετία για να καταφέρει να συγκεντρώσει $500.000 ώστε να επιστρέψει στο Λονδίνο και να αφοσιωθεί στη μελέτη της Φιλοσοφίας.
 

 

Το γεγονός ότι τα χρήματα συγκεντρώνονται με αργούς ρυθμούς τον γεμίζει με πείσμα, αλλά όχι και με ενθουσιασμό για τη δουλειά του. Όταν το 1967 αποταμιεύει το μισό ποσό, αποφασίζει να ιδρύσει το fund «Double Eagle», και να επενδύσει πιο επιθετικά. Τα $4 εκατ. που συνεισφέρουν οι επενδυτές γρήγορα διπλασιάζονται και σε λιγότερα από τρία χρόνια τα κέρδη του ξεπερνούν κατά πολύ τις $500.000. Το όνειρο της επιστροφής στη μελέτη μοιάζει όμως να απομακρύνεται.
 

 

Όλο αυτό το διάστημα, ο Σόρος επεξεργάζεται τις φιλοσοφικές ιδέες του, ιδιαίτερα τη «θεωρία της αντανακλαστικότητας«Transcript: General Theory of Reflexivity», Open Society Foundations», που επιχειρεί να αποδώσει τον τρόπο που η μεροληψία και οι προκαταλήψεις των επενδυτών επηρεάζουν τις διεθνείς αγορές. «O αναστοχασμός μού έδωσε έναν νέο τρόπο θεώρησης των χρηματοπιστωτικών αγορών, μία αποτελεσματικότερη θεωρία από την επικρατούσα. Αυτή η θεώρηση μου χάρισε ένα πλεονέκτημα. Ένιωσα σαν να κατείχα μια μεγάλη ανακάλυψη που θα μου επέτρεπε να εκπληρώσω το όνειρό μου να γίνω ένας σημαντικός φιλόσοφος. 

 

Όταν η καριέρα μου έφτασε σε αδιέξοδο, αφιέρωσα όλες τις δυνάμεις μου στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας μου. Όσο όμως βυθιζόμουν βαθύτερα και βαθύτερα στο αντικείμενο, τόσο απομακρυνόμουν από τις βάσεις του ίδιου μου του οικοδομήματος. Ένα πρωί δεν μπορούσα να καταλάβω τι είχα γράψει με τα ίδια μου τα χέρια την προηγούμενη νύχτα. Τότε αποφάσισα να εγκαταλείψω τις φιλοσοφικές εξερευνήσεις και να επικεντρωθώ στο να βγάζω χρήματα».

Μία από τις πιο χαρακτηριστικές φωτογραφίες του Τζορτζ Σόρος, από την εποχή που δημιουργούσε την τεράστια περιουσία του.

Και επικεντρώθηκε. Το Soros Fund Management ιδρύθηκε το 1970 και δέκα χρόνια αργότερα οι πόροι του fund άγγιξαν το δυσθεώρητο, τότε, ύψος των $400 εκατ. Δυσθεώρητο παραμένει το ποσό για τους περισσότερους από εμάς μέχρι σήμερα. Όχι όμως και για τον Σόρος. Το 2013 το Quantum Fund (όπως το μετονόμασε ο ίδιος) ξεπέρασε το ορόσημο των $5,5 δισ. και έγινε το πλέον επιτυχημένο hedge fund στην ιστορία, έχοντας “μοιράσει” όλα αυτά τα χρόνια αθροιστικά κέρδη $40 δισ. Είναι ενδεικτικό ότι αν κάποιος είχε επενδύσει στο fund $1.000 το 1970, σήμερα θα είχε κερδίσει περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια.

Το μεγάλο σορτάρισμα

Η προσωπική περιουσία του Τζορτζ Σόρος εκτιμάται σε άνω των $25 δισ. και το όνομά του φιγουράρει στη λίσταΤο προφίλ του Σόρος στη λίστα Forbes των 30 πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο και των 10 πιο επιτυχημένων αυτοδημιούργητων επιχειρηματιών.
 

 

Εκ των αποτελεσμάτων ο Σόρος έχει δικαιωθεί θριαμβευτικά. Οι επενδυτικές πρακτικές του όμως έχουν επικριθεί έντονα ως ανορθόδοξες. Ο ίδιος δεν μοιάζει να διαφωνεί. «Συχνά παίρνω τη σωστή απόφαση για τον λάθος λόγο». Μια άλλη αρχή του είναι να μην χάνει ούτε λεπτό, όταν αποφασίζει να επενδύσει. «Επενδύω πρώτα και διερευνώ αργότερα. Γι’ αυτό και μία από τις αγαπημένες μου έννοιες είναι οι “γόνιμες πλάνες”».

Αυτές οι γόνιμες για τον ίδιο –αλλά άγονες έως καταστροφικές για πολλούς άλλους επενδυτές– πλάνες έχουν γραφτεί στην ιστορία των χρηματοοικονομικών. Η πλέον χαρακτηριστική του κίνηση καταγράφηκε το 1992, όταν το Quantum Fund “έσπασε” την Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας. Την Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου ο Σόρος μετέτρεψε 7 δισ. στερλίνες σε υποτιμημένα νομίσματα (φράγκα και μάρκα), κηρύσσοντας έναν πρωτοφανή πόλεμο ενάντια σε τράπεζα. 

 

Η Τράπεζα της Αγγλίας δεν υποχώρησε και ξόδεψε πάνω από 50 δισ. προκειμένου να ανακόψει την πτώση της στερλίνας, εξαντλώντας σχεδόν τα αποθέματά της. Όταν αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει, οι απώλειες ήταν τόσο υψηλές που την οδήγησαν στην αποχώρηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών και στην υποτίμηση της στερλίνας κατά 15%. 

 

Τα κέρδη του Σόρος από τη Μαύρη Τετάρτη«Black Wednesday 20 years on: how the day unfolded», theguardian.com ξεπέρασαν το ένα δισ. δολάρια.
Παρόμοιες επενδυτικές τακτικές ακολουθεί το fund του μέχρι σήμερα, με πιο πρόσφατη την αποκόμιση $1 δισ. από την πτώση του ιαπωνικού γεν το 2013. 

 

Ήταν το ξεκίνημα μιας χρονιάς«How George Soros Made $4B In 2013: Short The Yen, Bet Against Bill Ackman», forbes.com με πρωτοφανή κερδοφορία που άγγιξε τα 4 δισ. Το αποτύπωμα των επενδυτικών του τακτικών παραμένει τόσο ισχυρό, που στις αρχές του 2016 οι κινεζικές αρχές προειδοποίησαν«China accuses George Soros of 'declaring war' on yuan», theguardian.com σε υψηλούς τόνους τον μεγαλοεπενδυτή να μην αποπειραθεί να κερδοσκοπήσει σε βάρος του γιουάν.
Το βίντεο εξηγεί το «σορτάρισμα» με πολύ απλό τρόπο.
 

 

Μυθιστορηματικές διαστάσεις έχει και η πολυετής εμπλοκή του Quantum Fund στην Ταϊλάνδη, φέρνοντας δύο φορές την κεντρική τράπεζα της χώρας στα πρόθυρα της κατάρρευσης«George Soros Part Two: Breaking The Bank of Thailand», valuewalk.com και οδηγώντας το εθνικό νόμισμα σε υποτίμηση κατά 60%.
Έντονη εμπλοκή είχε ο μεγαλοεπενδυτής και στην ελληνική κρίση, καθώς το 2012 είχε προχωρήσει σε ανοιχτές πωλήσεις μετοχών ελληνικών τραπεζών. 

 

Για το σορτάρισμα των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας μάλιστα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επέβαλε πρόστιμο«Soros Hedge Fund Charged With Bringing Down National Bank of Greece», valuewalk.com €65.000 στην Quantum Partners L.P.
 

 

Φυσικά, ο Σόρος δεν πτοείται –ούτε από τις προειδοποιήσεις του ΚΚ Κίνας, ούτε από το αμελητέο πρόστιμο των ελληνικών αρχών– και συνεχίζει να σορτάρει μετοχές και ομόλογα. 

 

Σχεδόν σε κάθε χρηματιστηριακή φούσκα που σκάει ή σε κάθε απότομη διακύμανση στον παγκόσμιο επενδυτικό χάρτη, οι υποψίες στρέφονται πάνω του. Όπως έχει κατ’ επανάληψη δηλώσει ο ίδιος: «Οι φούσκες του χρηματιστηρίου δεν αναπτύσσονται από το πουθενά. Διαθέτουν ισχυρές βάσεις στην πραγματικότητα, αν και η πραγματικότητα αυτή διαστρεβλώνεται από τις παρανοήσεις».
 

 

Παρά τον πλουτισμό και τις μεγάλες επιχειρηματικές επιτυχίες του, ο Σόρος δεν εγκατέλειψε το πάθος του για τη φιλοσοφία. Το 1987 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Η Αλχημεία των Οικονομικών», στο οποίο ανέλυσε το φιλοσοφικό υπόβαθρο της προσέγγισής του στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η αποδοχή του βιβλίου δεν ήταν αρκετή για τον ίδιο. «Αναμφίβολα το εννοιολογικό πλαίσιο που ανέπτυξα ήταν χρήσιμο για μένα προσωπικά, αλλά δεν φάνηκε να θεωρείται εξίσου πολύτιμο για τους άλλους. 

 

Έπρεπε να δεχθώ την κρίση τους. Δεν εγκατέλειψα βέβαια τα φιλοσοφικά ενδιαφέροντά μου, τα οποία συνεχίζουν να καθορίζουν το πλαίσιο στο οποίο λειτουργεί η επιχείρησή μου και οι φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Συνεχίζω να θεωρώ τον εαυτό μου έναν αποτυχημένο φιλόσοφο».
 

 

Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 επανέφερε στο προσκήνιο τη θεωρία του, καθώς τον βοήθησε να προβλέψει το βάθος και την έντασή της. «Η φιλοσοφία μου δεν είναι πλέον μια προσωπική υπόθεση», έγραψε ο ίδιος. «Αξίζει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ως πιθανή συμβολή στην κατανόηση της πραγματικότητας». Αυτό τον ώθησε να δώσει μια σειρά διαλέξεων, τη σύνοψη«Soros: General Theory of Reflexivity», ft.com των οποίων δημοσίευσε ο ίδιος στους Financial Times.



Και η απάντηση στην απορία όλων: «Είναι κακό το σορτάρισμα;»

Φιλανθρωπία ή «φιλανθρωπία»;

Εκτιμάται ότι ο Σόρος έχει δώσει πάνω από $12 δισεκατομμύρια μέχρι σήμερα σε φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο, ικανοποιώντας αυτό που ο ίδιος περιγράφει ως «ματαιοδοξία της προσφοράς». Μόνο ο Μπιλ Γκέιτς και ο Γουόρεν Μπάφετ έχουν χαρίσει περισσότερα χρήματα στη σύγχρονη ιστορία. Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Σόρος σχολίασε: «Δεν εξασκώ φιλανθρωπικό έργο ορμώμενος από κάποιου είδους ενοχή ή για να κάνω καλές δημόσιες σχέσεις. Το κάνω γιατί έχω την πολυτέλεια να το κάνω, και γιατί πιστεύω σ’ αυτό».
 

 

Η φιλανθρωπική του δράση ξεκίνησε το 1979 με την παροχή υποτροφιών και ενίσχυσης σε Νοτιοαφρικανούς που αγωνίζονταν κατά του απαρτχάιντ. Στη δεκαετία του ’80 στήριξε τις προσπάθειες φιλελευθεροποίησης χωρών του ανατολικού μπλοκ μέσω του Open Society FoundationsΗ ιστοσελίδα. «Όταν έβγαλα περισσότερα χρήματα από όσα ήταν φυσιολογικά για την οικογένειά μου, αποφάσισα να δημιουργήσω ένα ίδρυμα. Ξεκίνησα από την Ουγγαρία με σκοπό να βοηθήσω στην ανοικοδόμηση μιας χώρας από την οποία δεν θα ήθελα να μεταναστεύσω».
 

 

Σήμερα το Open Society Foundations χρηματοδοτεί και υποστηρίζει άτομα και οργανώσεις σε περισσότερες από 100 χώρες, αρκεί να «αγωνίζονται για την ελευθερία της έκφρασης, τη διαφάνεια, τη λογοδοσία της κυβέρνησης, αλλά και τη δημιουργία κοινωνιών που προάγουν τη δικαιοσύνη και την ισότητα».







Σύμφωνα με τις αναφορές του ιδρύματος, εκτός από τον εκδημοκρατισμό των κοινωνιών έχει συνδράμει ομάδες που ζουν στο περιθώριο, όπως οι Ρομά σε χώρες της Ευρώπης, οι χρήστες ναρκωτικών, τα εκδιδόμενα άτομα και οι ΛΟΑΤ. Έχει υποστηρίξει σθεναρά τη χρήση κάνναβης για ιατρικούς λόγους, την αποποινικοποίηση της χρήσης ουσιών και το δικαίωμα του γάμου σε άτομα του ίδιου φύλου και έχει ιδρύσει το αγγλόφωνοΠανεπιστήμιο Κεντρικής Ευρώπης (CEUΗ ιστοσελίδα), με στόχο την προώθηση της κριτικής σκέψης, που συγκαταλέγεται στα 200 κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου.
 

 

Όμως το όραμα του Σόρος για μια «πιο ανοικτή και πιο δίκαιη κοινωνία» μοιάζει να μην πείθει τους πάντες. Η “απόκλιση” των σκοπών του ιδρύματος από τις παραδοσιακές φιλανθρωπικές πρακτικές φωτίζει εν μέρει τις πηγές της κριτικής που δέχεται, αλλά δεν αρκεί για να την ερμηνεύσει στο σύνολό της. 

 

Ο Σόρος έχει κατορθώσει να κατηγορείται την ίδια στιγμή ως σιωνιστής«Ο Σιωνιστης μεγαλοτραπεζίτης George Soros χρηματοδοτεί το κίνημα transgender», grothia.gr 

 

και αντισημίτης«Not Shocking: George Soros Funds Progressive War on Israel», observer.com.

 

 Ως φιλοισλαμιστής«Georges Soros, ce juif anti sioniste qui finance l’islam politique», europe-israel.org 

 

και αντιτζιχαντιστής«George Soros | A smart way to fight jihadi terrorism», livemint.com. 

 

Ως δημαγωγός, ενώ ο ίδιος καταγγέλλει«The Terrorists and Demagogues Want us to be Scared. We Mustn’t Give In.», georgesoros.com τους δημαγωγούς, 

 

ως φιλοναζιστής«60 Minutes: George Soros is Proud of Using Nazis», infowars.com, παρότι γλίτωσε ως εκ θαύματος από τα στρατόπεδα. Εκείνος όμως, παρά τους πολλούς εχθρούς του, δεν διστάζει να ανοίξει νέα μέτωπα. 

 

Ακόμη και με τους ισχυρότερους άντρες του πλανήτη, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ«Hedge Fund Billionaire George Soros: 'Donald Trump Is Doing The Work Of ISIS'», forbes.com 

 

και ο Βλάντιμιρ Πούτιν«Putin is a Bigger Threat to Europe’s Existence than Isis», georgesoros.com.

Το 2013 ο 83χρονος Σόρος έκανε τον τρίτο του γάμο, με τη 42χρονη σύμβουλό του Ταμίκο Μπόλτον, στο κτήμα του στο Μπέντφορντ της Νέας Υόρκης. Παρέστησαν και τα πέντε παιδιά του. [JULIE SKARRATT / JULIE SKARRATT PHOTOGRAPHY / AFP]
 

 

Οι επικριτές του δεν τον κατηγορούν μόνο για υποκρισία –κάτι μάλλον αναμενόμενο για μεγιστάνα με φιλανθρωπική δράση– αλλά και για υποβολιμαία κίνητρα. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η νομοθετική απόπειρα της ουγγρικής κυβέρνησης να κλείσει το Πανεπιστήμιο Κεντρικής Ευρώπης με τον Ορμπάν να χρησιμοποιεί ως όχημα ένα προτεινόμενο νομοσχέδιο για την αυστηροποίηση των κανόνων λειτουργίας των ιδιωτικών πανεπιστημίων.
 

 

Οι Ούγγροι πολίτες οργάνωσαν ογκώδεις διαδηλώσεις ζητώντας από τον πρόεδρο της χώρας να μην υπογράψει το νομοσχέδιο. Μόνο στη Βουδαπέστη πάνω από 80.000 άνθρωποι διαδήλωσαν ενάντια στις κυβερνητικές θέσεις τόσο στο εκπαιδευτικό, όσο και στο προσφυγικό. Αυτός είναι άλλωστε ο έτερος πυλώνας κριτικής προς τον Σόρος. Στελέχη του κυβερνώντος κόμματος Fidesz κατηγορούν τις ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από το Open Society Foundations ότι στοχεύουν στον εξισλαμισμό της χώρας τους, αλλά και της υπόλοιπης Ευρώπης.

Διαδηλωτές μπροστά από το κοινοβούλιο της Ουγγαρίας διαμαρτύρονται ενάντια στο κλείσιμο του CEU, 9 Απριλίου 2017. [Attila Kisbenedek/AFP]

Με αφορμή τις διαδηλώσεις, ο Ορμπάν δήλωσε ότι η κυβέρνησή του «είναι αποφασισμένη να κρατήσει μακριά τους πρόσφυγες και να διατηρήσει τον χριστιανικό πολιτισμό». Ο ακροδεξιός πρωθυπουργός, που μοιάζει να έχει ξεχάσει ότι και ο ίδιος σπούδασε στην Οξφόρδη χάρη σε υποτροφία του ιδρύματος του Σόρος, καταφέρεται«Orbán on offensive after EU takes legal action over Soros university», theguardian.com κατά του συμπατριώτη του: «Σύντομα ο Σόρος και οι δυνάμεις του θα έχουν εξαφανιστεί από τη χώρα».

Εδώ είναι Βαλκάνια

 

 

Σε αντίστοιχους άξονες κινείται η πολεμική εναντίον του και σε άλλες πρώην ανατολικές και βαλκανικές χώρες. Η δραστηριότητα των οργανώσεων που υποστηρίζονται από αυτόν ή φημολογείται ότι συνδέονται μαζί του δαιμονοποιείται στη Βουλγαρία, το Κόσσοβο, τη Σερβία, την Αλβανία.
 

 

Κοινός τόπος των επικριτών του είναι ότι οι ΜΚΟ λειτουργούν ως δούρειος ίππος και ότι το ενδιαφέρον του για τη δημοκρατία και την ελευθερία είναι υποκριτικό, καθώς ο Σόρος ενδιαφέρεται μόνο για τον έλεγχο των τοπικών κυβερνήσεων και την εξυπηρέτηση των οικονομικών του συμφερόντων. 

 

Ακόμη και η απόφασή του«Τζορτζ Σόρος: Γιατί επενδύω 500 εκατ. δολάρια για τους πρόσφυγες», solidaritynow.org να επενδύσει 500 εκατ. δολάρια σε εταιρείες που θα ενισχύσουν πρόσφυγες αποτέλεσε αντικείμενο έντονης κριτικής, που στα περισσότερα ΜΜΕ δεν διαφέρει από τη συνομωσιολογία. Η απάντησή του ήταν ότι οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών είναι διεφθαρμένες και διαπλεκόμενες με όλες τις εξουσίες και τα περισσότερα τοπικά ΜΜΕ. Γι’ αυτόν το λόγο ενθαρρύνει τη δράση ανεξάρτητων μη κυβερνητικών φορέων και οργανώσεων.
 

 

Πολυσυζητημένη είναι η εμπλοκή του Σόρος και στην ΠΓΔΜ, όπου δραστηριοποιείται μέσω του Open Society Foundations και άλλων ΜΚΟ την τελευταία 25ετία. Τις τελευταίες εβδομάδες μάλιστα, το όνομά του βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. 

 

Ο Νικολά Γκρουέφσκι καταφέρεται εναντίον του σε καθημερινή βάση: «Ο Σόρος θέλει να ιδρύσει καθολικό μονοπώλιο στη χώρα και να κερδοσκοπήσει με κάθε τρόπο», «στοχεύει στη δημιουργία ενός ιδεολογικού στρατού από ΜΚΟ, μέσα ενημέρωσης με διεφθαρμένους δημοσιογράφους και επιρροή ξένων δυνάμεων», «οι ΜΚΟ του Σόρος στοχεύουν στην αναρχία».
 

 

Όπως και ο Ορμπάν, έτσι κι αυτός ξεχνά τη στήριξη του Σορος προς τον ίδιο και το κόμμα του. Όταν ο 26χρονος τότε χρηματιστής έγινε από δημοτικός σύμβουλος υπουργός εμπορίου, ο μεγιστάνας διέβλεπε στο πρόσωπο του μια δυναμική αλλαγής στο μετακομμουνιστικό κατεστημένο της χώρας. 

 

Από τη θέση του πρωθυπουργού πλέον, ο Γκρουέφσκι υποθάλπει«Gruevski admits: It was a Mistake to let Soros this much Control in Macedonia», macedoniaonline.eu μια καμπάνια με κινηματικές διαστάσεις εναντίον του Σόρος.

Κάποιοι στην ΠΓΔΜ κατηγορούν τον Σόρος για όλα τους τα προβλήματα. Εδώ, σε διαδήλωση ενάντια στην καθιέρωση της αλβανικής ως δεύτερης επίσημης γλώσσας. [Robert Atanasovski/AFP]
 

 

Με σύνθημα «SOS - Stop Operation Soros Η ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας» χιλιάδες πολίτες συμμετέχουν σε διαδηλώσεις με στόχο τη διακοπή της δραστηριότητας των ΜΚΟ στην ΠΓΔΜ. Η προσέγγιση της κυβέρνησης των Σκοπίων με τη Μόσχα μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί, καθώς οι Ρώσοι καταφέρονται με ιδιαίτερη ένταση εναντίον του Σόρος. 

 

Όπως ειπώθηκε από στέλεχος της κυβέρνησης, «ο Σόρος υποκινεί τους μισθοφόρους πολέμιους της παράδοσής μας», αντίληψη που ενισχύεται και σε αρκετές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, με πλέον χαρακτηριστική τη Γεωργία. Πρόσφατα μάλιστα εξαγγέλθηκε «εκστρατεία απο-σοροποίησης» του δημόσιου βίου στη Ρωσία, με πρωτοβουλία του ίδιου του Πούτιν. Ο Σόρος απαντάει: «Ο Πούτιν θέλει να αντικαταστήσει το κράτος δικαίου με τον νόμο της βίας. Θέλει να επαναφέρει τη χώρα του στο μακρινό παρελθόν».
 

 

Αρκετοί Ρώσοι καταλογίζουν στον Σόρος ευθύνες και για την κατάσταση στην Ουκρανία, όπου δραστηριοποιείται«The World According to Soros», newyorker.com από το 1995. Στις διαρροές που ανέβηκαν στο DC Leaks αποκαλύπτονται Οι αποκαλύψεις του DC Leaks για τον Σόρος και οι πιέσεις του σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων και η ελληνική, προκειμένου να υποστηρίξουν το κίνημα της πλατείας Μαϊντάν και να στρέψουν την πλάτη τους στο Κρεμλίνο. 

 

 

Ο ίδιος βέβαια ανταπαντά«Last Chance for Ukraine and Europe», georgesoros.com ότι η Ουκρανία έχει μέλλον μόνο εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Ένας από τους λίγους βαλκάνιους ηγέτες που εκφράζονται θετικά και δημοσίως για τον Σόρος είναι ο Αλβανός Έντι Ράμα. «Απεχθάνεται όσους δαγκώνουν το χέρι που τους τάισε», δήλωσε σχολιάζοντας τους συμπατριώτες του που επικρίνουν τον Σόρος.
 

 

Ο Σόρος όμως δεν αντιπροσωπεύει το «πρόσωπο του κακού» μόνο στη χώρα που γεννήθηκε, αλλά και στη χώρα που επέλεξε για να ζήσει και να ασκήσει την επιχειρηματική του δραστηριότητα. Με αφορμή την πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση και την ανοιχτή στήριξή του στην Κλίντον, ο Σόρος κατηγορήθηκε ανοιχτά από συντηρητικούς και ακροδεξιούς κύκλους. Είναι ενδεικτικό ότι αμέσως μετά την εκλογή Τραμπ, υπολογίζεται ότι έχασε πάνω από 1 δισ. δολάρια.

Ο Σόρος και η Ελλάδα

Υποθέτουμε ότι δεν θα εκπλαγείτε αν αναφέρουμε πως ο πολυεκατομμυριούχος Ουγγροαμερικανός δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη χώρα μας. Μια απλή αναζήτηση στο Google με τους όρους «Τζορτζ Σόρος» και «Ελλάδα» θα αποδώσει χιλιάδες αποτελέσματα.
 

 

Ευρύτερα γνωστός στη χώρα μας έγινε τη δεκαετία του ’90, με αφορμή τη δραστηριότητά του στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ και την, όπως τότε χαρακτηριζόταν, «ανθελληνική» δράση του. Όπως και στις άλλες γειτονικές μας χώρες, παραλείπεται βέβαια το γεγονός ότι οι οργανώσεις στρέφονται ενάντια στον εθνικισμό και τον απομονωτισμό.
 

 

Η κριτική στο πρόσωπό του ξεκινά από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, αλλά καταλήγει στο ίδιο απλουστευτικό συμπέρασμα: «Δεν θέλει το καλό μας». Οι μεν ακροδεξιοί τον κατηγορούν«Πίσω από κάθε “τρομοκράτη” υπάρχει ένας Βαχαμπίτης ιμάμης...», elkosmos.gr ότι μέσω των ΜΚΟ θέλει να προχωρήσει στον εξισλαμισμό της χώρας, ενώ η εξ αριστερών κριτική αφορά τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία του. 

 

 

Ο δικηγόρος Γιάννης Ραχιώτης, ο οποίος πρόσφατα παραιτήθηκε από την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κατήγγειλε«Γιάννης Ραχιώτης, δικηγόρος: Τι κρύβει η «έκρηξη» ΜΚΟ και η μαζική στρατολόγηση επιστημόνων», e-dromos.gr στον «Δρόμο της Αριστεράς» τη σύνδεση της ΕΕΔΑ με τις δραστηριότητες του Σόρος: «Στόχος τους είναι η διαπαιδαγώγηση, κυρίως της μορφωμένης νεολαίας, στις σύγχρονες “δυτικές αξίες”, δηλαδή, στο νεοφιλελευθερισμό και την παγκοσμιοποίηση και προπαντός η υπονόμευση και ανατροπή οποιασδήποτε κυβέρνησης ή θεσμού δεν υποτάσσεται πλήρως σε αυτές τις “αξίες”».

Ένα από τα προγράμματα της οργάνωσης Solidarity Now για τη στήριξη ευπαθών πληθυσμών είναι το Cash for Solidarity.

 

 

Οι εγχώριοι επικριτές του Σόρος επιστρετεύουν τα ίδια πάνω κάτω επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται και στις άλλες βαλκανικές/ανατολικές χώρες. Ο ίδιος, όχι μόνο δεν κρύβει τη στήριξή του στις ΜΚΟ που εμπλέκονται στο θέμα, αλλά δηλώνει υπερήφανος γι’ αυτήν. Άλλωστε, η ίδρυση του Solidarity Now H ιστοσελίδα το 2013 ήταν μία από τις πρώτες κινήσεις του Open Society Initiative for Europe Η ιστοσελίδα του προγράμματος. 

 

Όπως εξήγησε ο ίδιος«The Future of Europe: An Interview with George Soros», nybooks.com, «η αρχική ιδέα ήταν να δημιουργηθεί αφενός ευρωπαϊκή αλληλεγγύη για να αντιμετωπιστεί η δυσχερής κατάσταση του ελληνικού πληθυσμού που πλήττεται από την κρίση του ευρώ και αφετέρου να δημιουργηθεί ελληνική αλληλεγγύη για να αντιμετωπιστεί η δεινή κατάσταση των μεταναστών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν απάνθρωπες συνθήκες και διώκονται από τη Χρυσή Αυγή. 

 

Χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να ξεκινήσουμε το έργο από το έδαφος, αλλά όταν το κάναμε ήταν πολύ αργά για να εκφραστεί η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς τους Έλληνες, επειδή και άλλες υπερχρεωμένες χώρες είχαν ανάγκη στήριξης».
 

 

Διόλου τυχαία, βουλευτές της Χρυσής Αυγής τον καθυβρίζουν συχνά πυκνά. Πριν λίγες ημέρες αντιπροσωπεία της με επικεφαλής τον υπόδικο βουλευτή Λαγό επισκέφθηκε τον δήμαρχο Πειραιά για να διαμαρτυρηθεί για το «πρόγραμμα των ΜΚΟ του Σόρος για μετεγκατάσταση και πρόσληψη 6.000 λαθρομεταναστών στην πόλη». Ο Γιάννης Μώραλης διέψευσε«Συνάντηση Μώραλη με βουλευτές της Χρυσής Αυγής για το πρόγραμμα 'CITIGE: CITIzen and refuGEes'», portcity.gr την ανυπόστατη φήμη (που συνεχίζουν να διαδίδουν ακροδεξιά μέσα), διαβεβαιώνοντας ότι η συμμετοχή του Δήμου Πειραιά στο πρόγραμμα CITIzen and refuGEes δεν σχετίζεται με τη δημιουργία hot-spot χωρητικότητας στην πόλη.
 

 

Σε μεταγενέστερη συνέντευξή του, ο Σόρος ερμηνεύει την επιμονή του να χρηματοδοτεί το εγχείρημα: «Θα ήταν αδύνατο για την ΕΕ να χρηματοδοτήσει αυτές τις δαπάνες από τον τρέχοντα προϋπολογισμό της. Ωστόσο, θα μπορούσε να αυξήσει αυτά τα κεφάλαια με την έκδοση ομολόγων, αξιοποιώντας τη δανειακή της ικανότητα (ΑΑΑ). Το βάρος της εξυπηρέτησης των ομολόγων θα μπορούσε να κατανεμηθεί ισότιμα μεταξύ των κρατών-μελών που υποδέχονται τους πρόσφυγες και εκείνων που αρνούνται να το πράξουν ή επιβάλλουν ειδικούς περιορισμούς. Περιττό να πω ότι εκεί παραμένω σε αντίθεση με την Καγκελάριο Μέρκελ».

Η άποψη του Σόρος για το ευρώ

Από το ξεκίνημα της κρίσης δεκάδες δημοσιεύματα ενισχύουν τη σχετική φημολογία περί εμπλοκής του Σόρος σε σχέδιο μετάβασης στη δραχμή. Η αλήθεια είναι ότι σε αρκετές δηλώσεις του έχει προτείνει το εθνικό νόμισμα ως ύστατο βήμα εξόδου από την κρίση. Η οπτική του βέβαια διαφέρει αισθητά από την αντίστοιχη των δραχμιστών και συνοψίζεται στην απάντηση που δίνει«‘The EU Is on the Verge of Collapse’—An Interview», nybooks.com όταν ο δημοσιογράφος του NY Review of Books τον ρωτάει αν η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει ιδιώτες επενδυτές. O Σόρος είναι κάθετος: «Όχι εφόσον παραμένει στην ευρωζώνη. Με το ευρώ, η χώρα είναι μάλλον απίθανο να ανακάμψει, επειδή η συναλλαγματική ισοτιμία είναι πολύ υψηλή για να είναι ανταγωνιστική».
 

 

Όσον αφορά την κρίση, ο Σόρος δήλωσε: «Η διαχείριση ήταν εξαρχής κακή. Όταν ξεκίνησε η ελληνική κρίση προς το τέλος του 2009, η ΕΕ, υπό την ηγεσία της Γερμανίας, συμμετείχε στη διάσωση, αλλά χρέωνε τιμωρητικά επιτόκια για τα δάνεια που πρόσφερε. Αυτό κατέστησε το ελληνικό δημόσιο χρέος μη βιώσιμο. Το ίδιο λάθος επαναλήφθηκε στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις. 

 

Η ΕΕ θέλησε να τιμωρήσειΤο σκεπτικό του για την ΕΕ, αλλά και τη θέση της Ελλάδας σε αυτήν αναπτύσσεται εκτενώς στο βιβλίο του «Το στοίχημα για την Ευρώπη: Διάλυση ή αναγέννηση;» (μτφ. Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. Πατάκη, 2014) τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και ιδιαίτερα τον πρώην υπουργό Οικονομικών Γιάννη Βαρουφάκη, την ίδια στιγμή που δεν είχε άλλη επιλογή παρά να αποφύγει μια ελληνική αθέτηση πληρωμών. Κατά συνέπεια, η ΕΕ επέβαλε προϋποθέσεις που θα ωθήσουν την Ελλάδα σε βαθύτερη κρίση».
 

 

Με αφορμή την αναφορά του ονόματος του πρώην υπουργού Οικονομικών, να σημειώσουμε ότι ο Γιάννης Βαρουφάκης έχει κατ’ επανάληψη αρνηθεί ότι έχει οποιουδήποτε είδους επαγγελματική ή φιλική σχέση με τον Τζορτζ Σόρος. Στο site του Institute for New Economic Thinking (ΜΚΟ που ίδρυσε ο Σόρος το 2009) εμφανίζονται άρθρα, συνεντεύξεις, αλλά και το βιογραφικόΗ ιστοσελίδα με το βιογραφικό του κου Βαρουφάκη του Βαρουφάκη. Για τη σχέση του αυτή, ο πρώην υπουργός Οικονομικών έχει κατηγορηθεί«Υπαινιγμοί Καμμένου ότι ο Βαρουφάκης πληρωνόταν από το Ίδρυμα Σόρος», protothema.gr ακόμη και από τον πρώην κυβερνητικό του εταίρο, Πάνο Καμμένο.
 

 

Όπως δηλώνει πάντως ο Βαρουφάκης, όχι μόνο δεν εργάστηκε για εταιρεία ή οργάνωση του Σόρος, αλλά η μοναδική τους συνάντηση έγινε στο Βερολίνο στο πλαίσιο του συνεδρίου «The Future of Europe», μετά την ολοκλήρωση του οποίου συνέφαγαν.



Οι θέσεις του Σόρος στο συγκεκριμένο πάνελ έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
 

 

Το 2011 ο Σόρος ηγήθηκε πάντως μιας πρωτοβουλίας 96 πολιτικών, πανεπιστημιακών και προσωπικοτήτων που συνυπέγραψαν μιαν επιστολή«As concerned Europeans we urge eurozone leaders to unite. From Mr George Soros and 95 others», ft.com προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, προκειμένου να διατηρηθεί το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και να εδραιωθεί η ευρωζώνη. «Το ευρώ απέχει αρκετά από το τέλειο, όπως αποκάλυψε αυτή η κρίση. Αλλά η απάντηση είναι να διορθώσουμε τα ελαττώματα του κοινού νομίσματος και όχι να το υπονομεύσουμε, απειλώντας με καταστροφή το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα», σημείωνε ο Σόρος.
 

 

Ακόμη και μετά από αυτή την πρωτοβουλία του πάντως, κατηγορήθηκε ότι παίζει κερδοσκοπικά παιχνίδια εις βάρος ευρωπαϊκών χωρών. «Ήμουν ξέρετε άνθρωπος πριν γίνω επιχειρηματίας», είπε σε μια απόπειρα αυτοσαρκασμού.
 

 

Είναι λοιπόν ένας οραματιστής που έτυχε να γίνει πλούσιος και βοηθά τους αδύναμους και τους καταπιεσμένους ή ένας αδίστακτος κερδοσκόπος που εκμεταλλεύεται τους λαούς για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του; Ουδείς μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα. Πιθανότατα ούτε και ο ίδιος, παρά τη συσσωρευμένη σοφία των 86 ετών του.

https://insidestory.gr

 

 

 

 

 

 

 

theologos vasiliadis